Author :
Abstract
Bugüne kadar, Nasreddin Hoca’ya bağlanan fıkralardan gerçekte ona ait olanları tespit edebilmek için çeşitli ölçütler kullanılmıştır. Bunlardan en çok kullanılanlardan biri, üzerinde herkesin hemfikir olduğu özelliklere sahip bir Nasreddin Hoca tipi baz alınarak yapılan ayrıştırmadır. Bu metotta Hoca’nın toplumdaki yeri ve işlevi esas alınmış, hoca vasfına yakışmayan söz ve fiilleri taşıyan fıkralar ona ait sayılamamıştır. Hoca’ya ait fıkraların tespitinde izlenen diğer bir yol da yazılı kaynaklardaki fıkraların kronolojik olarak değerlendirilmesine dayanmaktadır.
Bu çalışmada bugüne kadar denenmemiş yeni bir metot denenmiştir. Bu metodun esasını zekâ oluşturmakta, Nasreddin Hoca tipine bağlanan fıkralar zekâ düzleminde ele alınarak değerlendirmektedir. Çalışmanın ilk aşamasında bu fıkralarda ön plana çıkan zekâ çeşitleri tespit edilerek fıkralar buna göre tasnif edilmiştir. İkinci aşamada bir nevi zekâ selektöründen geçirilen bu fıkralardan hangilerinin Hoca’nın zekâ düzeyine ve çeşidine daha uygun olduğu araştırılmıştır. Üçüncü aşamadaysa elde edilen bulgular başta kronolojik metot olmak üzere diğer metotlardan faydalanılarak bu fıkra kümelerinin hangisi veya hangilerinin Hoca’ya ait olduğunun tespitine çalışılmıştır.
Çalışmada, ilk eleği zekâ olan bir selektör kullanılmıştır. Bu selektörün diğer eleklerini bugüne kadar kullanılan diğer metotlar oluşturmuştur. Çalışmada asıl ayrıştırıcı unsur olarak zekâ alınmış, diğer metot ve uygulamalarsa matematikte olduğu gibi, bir problemin çözümünün doğru olup olmadığını belirleyen “sağlama” işlemi görevinde kullanılmıştır.
Keywords
Abstract
Until today, various criteria have been used in order to resolve whether the jokes that belong to Nasreddin Hoca actually belong to him. One of the most used of these is the decomposition based on a Nasreddin Hoca type who has the features that everyone agrees. In this method, Hoca's place and function in society were based on, and the jokes with words and actions that did not suit his qualifications could not be counted as belonging to him. Another way to determine the jokes of Hoca is based on the chronological evaluation of the jokes in the written sources.
In this study, a new method that has not been tried so far has been tried. The basis of this method is intelligence, and the jokes related to the Nasreddin Hoca type are evaluated on the level of intelligence. At the first phase of the study, the types of intelligence that come to the fore in these jokes were determined and the jokes were classified accordingly. At the second phase, it was investigated which of these jokes, which were passed through a kind of intelligence selector, were more suitable for Hoca's intelligence level and type. At the third phase, it was tried to determine which or which of these anecdote clusters belonged to Hoca, by making use of other methods, especially the chronological method.
In the study, a selector whose first elimination is intelligence was used. The methods used so far have formed the other eliminations of this selector. In the study, intelligence was taken as the main distinguishing factor, and other methods and applications were used in the task of "ensuring", which determines whether the solution of a problem is correct or not, as in mathematics.
Keywords
- ACAROĞLU, M. Türker (1990). “Nasrettin Hoca’nın İkiz Kardeşleri, Bunlar Arasındaki Benzerlikler ve Ayrılıklar”, I. Milletlerarası Nasreddin Hoca Sempozyumu Bildirileri, Ankara: Kültür Bakanlığı Halk Kültürünü Araştırma Dairesi Yayınları, ss. 1-22.
- ALPTEKİN, Ali Berat (2005). Evliya Çelebi Seyahatnamesinden Seçmeler, Ankara: Akçağ Yayınları.
- BİNNETOĞLU, Alihan (1996). “Kazak Folklorunda Nasreddin Hoca Gibi Dilli Tipler”, Uluslararası Nasreddin Hoca Bilgi Şöleni (Sempozyumu) Bildirileri, yay. hzl. Alev Kâhya Birgül, İzmir: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, ss. 105-110.
- GARDNER, Howard (2004). Zihin Çerçeveleri Çoklu Zekâ Kuramı, çev. Ebru Kılıç, İstanbul: Melisa Yayınları.
- GOLEMAN, Daniel (2006). Duygusal Zekâ (EQ Nened IQ’den Daha Önemlidir?), İstanbul: Varlık Yayınları.
- GÜZEL, Abdurrahman (1990). “Tasavvufî Halk Edebiyatı ve Nasreddin Hoca”, I. Milletlerarası Nasreddin Hoca Sempozyumu Bildirileri, Ankara: Kültür Bakanlığı Halk Kültürünü Araştırma Dairesi Yayınları, ss. 105-122.
- HAWKİNS, Jeff (2007). Zakâ Üzerine (On İntelligence), Çev: Zeynep Esin, İstanbul: Pegasus
- MARZHOLP, Ulrich (1996). “La Fontaine ve Nasreddin Hoca”, Nasreddin Hoca’ya Armağan, hzl. M. Sabri Koz, İstanbul: Oğlak Yayıncılık, ss. 231-236.
- Meydan Larousse, 20, İstanbul: Sabah Yayınları, 1992, ss. 467-468.
- NASRATTINOĞLU, İrfan Ünver (1990). “Yirmi Üç Molla Nasreddin”, I. Milletlerarası Nasreddin Hoca Sempozyumu Bildirileri, Ankara: Kültür Bakanlığı Halk Kültürünü
- OSHO (2005), İntelligence (Zekâ-Şimdiki Ana Verilen Yaratıcı Cevap), İstanbul: Ganj Kitap.
- ÖZDEMİR, “Hasan (1990). “Nasreddin Hoca ile İlgili İki Latife Mecmuası ve Bazı Latifelerin Eskiliği Üzerine”, I. Milletlerarası Nasreddin Hoca Sempozyumu Bildirileri, Ankara: Kültür Bakanlığı Halk Kültürünü Araştırma Dairesi Yayınları, ss. 287-302.
- PİLİÇKOVA, Sevim (1990). “İnsanın Günlük Hayatında Mizahın Önemi ile Görevi ve Makedonya SC’de Yaşayan Türkler Arasında Nasreddin Hoca Fıkralarının Temel Özellikleri”, I. Milletlerarası Nasreddin Hoca Sempozyumu Bildirileri, Ankara: Kültür Bakanlığı Halk Kültürünü Araştırma Dairesi Yayınları, ss. 302-316.
- RAHMANKULOV, Feyzullah (1996). “Türkmen Mizahı ve Nasreddin Hoca”, Uluslararası Nasreddin Hoca Bilgi Şöleni (Sempozyumu) Bildirileri, yay. hzl. Alev Kâhya Birgül, İzmir: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, ss. 203-2010.
- ROZENTHAL, Franz (1997). Erken İslâm’da Mizah, çev. Ahmet Arslan, İstanbul: İris Yayınevi.
- SAKAOĞLU, Saim (1996). “Nasreddin Hoca Fıkralarında Açık Saçıklık”, Nasreddin Hoca’ya Armağan, hzl. M. Sabri Koz, İstanbul: Oğlak Yayıncılık, ss.301-310.
- ŞİMŞEK, Esma (1990). “Nasreddin Hoca Fıkraları ile Masalların Birbirine Tesiri”, Nasreddin Hoca’ya Armağan, hzl. M. Sabri Koz, İstanbul: Oğlak Yayıncılık, ss. 311-322.
- TAN, Nail (1990). “Günümüzde Yaratılan Nasreddin Hoca Fıkraları”, I. Milletlerarası Araştırma Dairesi Yayınları, ss. 331-342.
- TASNÂDİ, Edit (1997). “Macaristan’daki Nasreddin Hoca”, Uluslararası Nasreddin Hoca Bilgi Şöleni (Sempozyumu) Bildirileri, yay. hzl. Alev Kâhya Birgül, İzmir: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, ss. 179-188.
- Türkçe Sözlük, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 1988.
- WİTBY, Blay (2005). Yapay Zekâ, İstanbul: İletişim Yayınları. Araştırmacıların Katkı Oranı Beyanı: Bu yazının tamamı bir yazar tarafından hazırlanmıştır. Destek ve Teşekkür Beyanı: Çalışma için maddi ya da fikri olarak destek alınan herhangi bir kurum, kuruluş ya da kişi yoktur. Çıkar Çatışması Beyanı: Bu çalışmada potansiyel bir çıkar çatışması bulunmamaktadır. Etik Kurul Belgesi: Bu çalışma için Etik Kurul Belgesi gerekmemektedir.
