Author :
Abstract
Türkleri konu alan seyahatnameler Türk halk bilimi araştırmacılarına gerek sosyal ve beşerî gerekse fen bilimleri alanında ciddi kaynaklar sunmaktadır. Özellikle sosyal bilimler alanında Türk kültürü ve toplum hayatı üzerine yapılan araştırmalarda seyahatnameler, mâziye ışık tutan önemli vesikalardan kabul edilmektedir. Bu vesikalar üzerinden geçmiş dönemde yaşamış Türklere dair günümüzde pek çok bulguya ulaşılmış ve yeni araştırmalar için de kaynak sayısı artmıştır. Türk halk bilimine seyahatnameler ışığında bakmak bugünkü kültürümüzün de dinamiklerini anlamamız açısından bizlere büyük fayda sağlamaktadır. Bu çalışmada amaç, Türk yurtlarını ziyaret etmiş ve Türk kültürünün misafirperverlik ve adalet anlayışlarını konu almış beş seyyahzerinden Türklerin kültürel hayatında önemli iki unsur olarak görülen Türklerde misafirperverlik ve adalet kavramlarını incelemektir. Çünkü Türk kültürü içerisinde Türk toplum yapısını ve dinamiklerini ele alırken adalet ve misafirperverlik en çok karşımıza çıkan unsurlardan ikisidir. Yöntem olarak seçilen seyyahların Türk yurtlarını farklı yüzyıllarda ziyaret etmesine dikkat edilmiş ve bunların kronolojik sıralamasına da dikkat edilmiştir. Karşılaştırmalı seyahatname incelemelerinin halk bilimi ve kültür tarihi açısından önemine değinilmeye çalışılmıştır. Böylece belirlenen seyyahlardan hareketle Türklerin kültürel hayatına dair farklı yüzyıllardaki olgular incelenmiş, incelemeler neticesinde Türklerin yaşadıkları devir ve kültürel özellikleri arasında ilişki kurulmaya çalışılmıştır. Sonuç olarak belirlenen seyyahlar üzerinden Türk kültüründe misafirperverlik ve adalet kavramlarının farklı yüzyıllarda benzer şekilde uygulamalarının olduğu görülmüş, farklı özelliklerin de dönemin koşulları üzerinden yorumlaması yapılmıştır.
Keywords
Abstract
Turkish people-themed travel books provide valuable resources for the researchers of this field in both social and scientific aspects. Particularly for the social science research on Turkish culture, travel books are regarded as one of the most important resources that enlighten the past. With the aid of such resources, many findings have been unraveled pertaining to Turkish people and the number of resources for forthcoming research has been increased as well. Studying Turkish folklore in the light of travel books allows us to comprehend the current culture and its fundamental dynamics well. In this paper, two important concepts possessing huge importance in the daily life of Turkish people, hospitality and fairness, are analyzed by the observations of five voyagers that traveled Turkish territories. The reason for choosing these two concepts is the fact that these that we frequently encounter while studying Turkish society and its dynamics. In terms of the procedure of this paper, these five voyagers are intentionally chosen as the ones which have visited Turkish territories in different centuries. Furthermore, these voyagers have been discussed chronologically. The importance of comparative travel book reviews on folklore and cultural history has been taken into account as well. Thereby, the various attitudes of voyagers towards Turkish culture in different centuries have been examined and it is aimed to establish a relation between the respective eras and cultural features of Turkish people. As a result, it is concluded that justice and hospitality concepts have similar implementations in various centuries and the differences are interpreted by taking the conditions of respective eras into consideration.
