Author :
Abstract
Ahilik, Ahi Evran’ın öncülüğünde Kırşehir’de yayılan, Selçuklu ve Osmanlı Türklerinin ortaya koyduğu sosyal, kültürel, ekonomik, siyasi yönleri de olan bir milli, kültür, iman, ahlak ve yiğitlik hareketidir. Ahiliğin ilk temelini Fütüvvetnameler teşkil eder. İslam memleketlerinde çok önceden mevcut olan fütüvvetle yakın ilgi kuran Türkler 11. yüzyılda kendilerine göre bunu geliştirdiler. Fütüvvet kavramı fedakârlık, iyilik, yardımseverlik, hoşgörü, nefsine söz geçirme gibi erdemleri ifade eder. Ahiler, Anadolu’ya gelen Türkleri, önce ağırlamışlar, sonra yeteneklerine ve sanatlarına göre işyeri açmış, kurdukları zaviye ve onun yanında yeni yaşam alanları kurmuşlardır. Bu yönüyle ahilik, İnsanlar arasında dayanışma ve kaynaşmayı kurmaya çalışan sevgi, saygı ve yardımlaşmanın temelini oluşturan sosyal ve ekonomik yönden işleyen siyasi, askeri ve kültürel yönleri de bulunan bir düzendir.
Bu çalışma Orta Asya’dan göç eden Türklerin Anadolu’ya gelerek bu bölgeyi vatan olarak kabul etmesinde önemli roller üstlenen Ahilik teşkilatı ile 9. yüzyılda başlayan ekonomik, siyasi ve sosyal bir teşkilat olan Fütüvvet teşkilatının aralarındaki ilişkinin mukayeseli bir şekilde incelenmesine dayanmaktadır. Çalışmanın ilk kısmında iki teşkilatın kavramsal açıklaması yapılmıştır. Makalede bu teşkilatların ortaya çıkış süreci ve beslendikleri kaynaklar tespit edilmiş ardından bu kaynaklar mukayeseli bir şekilde incelenerek aralarındaki ilişki açıklanmıştır.
Keywords
Abstract
Ahilik is a national, culture, faith, morality and valor movement that is spread in Kirşehir under the leadership of Ahi Evran, which has social, cultural, economic, political aspects of the Seljuk and Ottoman Turks. Futuvvetnames are the first foundation of morality. Turkish people who have drawn close interest in futuvveta, which was already present in Islamic countries 11. in the 21st century, they made it gelore. The concept of futuvvet refers to virtues such as sacrifice, kindness, charity, tolerance, self-promise. The Turks who came to Anatolia, first they had guests, then opened up a business for the people of an art, built the zaviye and the houses they built next to it, created neighborhoods and streets, built businesses, bazaars, cities. In this respect, harmony is a system that has political, military and cultural aspects that work socially and economically, as the basis for love, respect and charity that tries to establish solidarity and integration between people.
This study is organized by the Ahilik Organization, which has played an important role in the arrival of migrating Turks from Central Asia in Anatolia and in making them a home. 9. Based on the comparative finalization of the relationship between Futuvvet, an economic, political and social organization that began in the 20th century. In the first part of the study, the two agencies have been given a conceptual explanation. In the article, the process of the emergence of these organizations and the resources they are feeding on are analyzed in a comparative way and explained the relationship between them.
Keywords
- Ahilik. “Ahilikte Ahlak Anlayışı”. http://ahilik. net/ahilerde-ahlak-anlayisi (erişim tarihi: 10.04.2018).
- AKÇA, Gürsoy (2017). “Fütüvvetçilikte ve Türk Fütüvvetçiliğinde (Ahilik) İdeal İnsan ve Ahlâkı”, Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 12/3, ss. 41-58
- AYİŞ, Mehmet Şirin (2019). “Anadolu’nun İslamlaşmasında Ahi Evren ve Ahiliğin Rol Modelliği”, Bingöl Üni. İlahiyat Fak. Dergisi, 3, ss. 91-116.
- BAYRAKTAROĞLU Necdet https://millidusunce.com/ahlk-ah-evren-ve-ahlk-nzamnames- fuetuevetname/(erişim tarihi: 13.10.2014).
- ÇAĞATAY, Neşet (1990). Ahilik Nedir?, Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.
- CEBECİOĞLU, Ethem (2004). Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü, İstanbul: Anka Yayınları.
- DEMİR, Galip (2000). Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu ve Ahilik, İstanbul: Ahi Kültürünü Araştırma ve Eğitim Vakfı Yayınları.
- DEMİRPOLAT Anzavur-AKÇA, Gürsoy (2004). “Ahilik ve Türk Sosyo-Kültürel Hayatına Katkıları”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırma Dergisi, 15, ss. 355-376.
- DEMİRDAŞ, Öncel (2017). “Ahîlik Geleneğinde Uygulanan Esaslarin Tasavvufî Düşüncedeki Karşiliklari”, III. Uluslararasi Ahilik Sempozyumu XIII. Yüzyıla Kadar Türk ve İslam Dünyasında Ahiliğin Temelleri, 2, Kırşehir: Sarıyıldız Ofset Yayınları, ss. 753-769.
- DEVELLİOĞLU, Ferit (2011). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, Ankara: Aydın Kitabevi.
- EKİNCİ, Yusuf (2011). Ahilik. Ankara: Sistem Ofset Yayıncılık.
- GÖLPINARLI, Abdulbaki (2011). İslam ve Türk İllerinde Fütüvvet Teşkilatı. İstanbul: İstanbul Ticaret Odası Yayınevi.
- HÜLAGÜ, Metin. “Ahi Evran ve Ahilik”. http://www. metinhulagu.com/images/dosyalar/pdf (erişim tarihi: 07.04.2018).
- İbn Battûta Ebu Abdullah Muhammed et-Tanci (2000). İbn Battûta Seyahatnamesi, çev. A. Sait Aykut, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- KAYAOĞLU, İsmet (1980). İslam Kurumları Tarihi, Ankara: AÜİF. Yay.
- KAZICI, Ziya (1988). “Ahilik”, Diyanet İslâm Ansiklopedisi. 1, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, ss. 540-542.
- OCAK, Ahmet Yaşar (1996). “Fütüvvet”, Diyanet İslâm Ansiklopedisi, 13, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, ss. 261-263.
- ÖZSARAY, Mustafa (2020). “Ahiliğin Nitelikleri ve Fütüvvet Anlayışıyla İlgisi”, Hazine-i Evrak Arşiv ve Tarih Araştırmaları Dergisi, 2/2, ss. 161-178
- SELVİ, Dilaver (2016). “Fütüvvet ve Ahilik Teşkilatlarının Ahlâkî İlkelerinin Oluşmasında Tasavvufun Öncülüğü”, İhya Uluslararası İslam Araştırmaları Dergisi, 2/1, ss. 1-37.
- SOLAK, Fahri (2009). Ahîlik, Kuruluşu, İlkeleri ve Fonksiyonları, İstanbul: İto Yayınları.
- ULUDAĞ, Süleyman (2005). Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
- ULUDAĞ, Süleyman (2009). “Fütüvvet”, Diyanet İslâm Ansiklopedisi, 13, İstanbul: TDV Yayınları, ss. 259-261.
- URL1: https://islamansiklopedisi.org.tr/futuvvet (erişim tarihi:15.07.2021).
- URL2:https://cdnacikogretim.istanbul.edu.tr/auzefcontent/20_21_Bahar/orgut_kulturu/1 3/index.html (erişim tarihi:17.07.2021).
- URL- 3: YILMAZ, Hasan Kâmil. “Fütüvvet Ahlakı ve Teşkilatı: İktisadî Hayatta Ahilerin Rolü ve Faydaları”. http://hasankamilyilmaz.com/futuvvet-ahlaki-ve-teskilati.html. (erişim tarihi: 10.04.2018).
- URL-4: https://www.istesob.org.tr/ahi-birliklerinde-egitim/(İstanbul Esnaf ve Sanatkarları Odaları Birliği Sayfası) (erişim tarihi: 18.07.2021).
- YILMAZ, H. Kâmil (2014). Anahatlarıyla Tasavvuf ve Tarikatlar, İstanbul: Ensar Neşriyat. Araştırmacıların Katkı Oranı Beyanı: Birinci yazar %100. Destek ve Teşekkür Beyanı: Çalışmada herhangi bir kurum ya da kişiden mali destek alınmamıştır. Çıkar Çatışması Beyanı: Bu çalışmada potansiyel bir çıkar çatışması bulunmamaktadır. Etik Kurul Belgesi: Bu çalışma için Etik Kurul Belgesi gerekmemektedir.
