Author:
Abstract
İnanç, ritüeller ve uygulamalar, toplumlar için vazgeçilmezdir ve bu uygulamalar bireyin gereksinimleri doğrultusunda da ihtiyaçtırlar. Bu ihtiyaç, halk hekimliği bağlamında düşünüldüğünde, kimilerince teslimiyet düzeyinde bir inanç kimilerine göre de halkın psikoterapisi olarak düşünülen makamlarda, türbelerde sağaltılır. Bununla birlikte bir mezara ev sahipliği yapmayan ya da evliyanın makamı olmadığı halde türlü istek, ihtiyaç ve dilekleri için başvurulan yerler vardır. Bu yerler genellikle kayalar, ağaçlar, pınarlar, ılıcalar gibi tabiat unsurlarından meydana gelir. İşte bu türlü bir inanç ve sağaltım yerlerinden biri de Çorum’a bağlı Dere Köy’ deki Kara Direk ziyaretgâhıdır. Özellikle felç ve sara hastalarının ziyaret yeri olan “Kara Direk” de hastalıkların sağaltımına yönelik yapılan uygulamalar ve ritüeller bulunmaktadır. Kara Direk makamı aynı zamanda Şah İbrahim Velî’nin hatırası olarak da değerlendirilmektedir. Makama bağlı bağlamda bir sözlü kültür anlatısı olarak anlatılan Şah İbrahim Velî’ye ait “yedi günlük ölüyü diri kılma” hadisesi de canlı bir şekilde yaşamaktadır. Bu anlatı aynı zamanda şifa kaynağı olarak görülen Kara Direk’in mevcudiyetinin de temeli olarak görülmektedir. Kısaca bu çalışma esas olarak Şah İbrahim Velî etrafında oluşan anlatıların, halk inançları bağlamında bahsi geçen ritüellerin, doğa kültleri ve sözlü kültür ilişkisi bağlamında incelenmesi şeklindedir. Diğer yönüyle de hem alandan hem de internet ortamından derleme çalışmasıdır. Ayrıca, Malatya Mezirme’de bulunan Kara Direk Dergâhı ile bağlantılı olduğu söylenen bu ziyaret mekânında bulunan Kara Direk’in kökeni ile ilgili sorulara da cevap aranmıştır.
Keywords
Abstract
Beliefs, rituals and practices are indispensable for societies and these practices are also necessary in line with the needs of the individual. When this need is considered in the context of folk medicine, it is cured in mausoleums, which is considered by some as a belief at the level of surrender and by others as a psychotherapy of the people. However, there are places that do not host a tomb or are resorted to for all kinds of requests, needs and wishes even though they are not the authority of the saint. These places usually consist of natural elements such as rocks, trees, springs and hot springs. One of the places of belief and treatment of this kind is the "Kara Direk" pilgrimage site in Dere Village of Çorum. There are practices and rituals for the treatment of diseases in the "Kara Direk", which is a place to visit especially for paralysis and epilepsy patients. The Kara Direk maqam is also considered to be the memory of Shah İbrahim Veli. The incident of "reviving the seven-day dead" of Shah İbrahim Veli, which is told as an oral culture narrative in the context of the office, is also alive. This narrative is also seen as the basis of the existence of the Kara Direk, which is seen as a source of healing. In short, this study is mainly in the form of examining the narratives formed around Shah İbrahim Veli, the rituals mentioned in the context of folk beliefs, in the context of nature cults and oral culture relationship. On the other hand, it is a compilation study from both the field and the internet. In addition, answers were sought to the questions about the origin of the Kara Direk in this visiting place, which is said to be connected with the Black Pole Lodge in Malatya Mezirme.