Author :
Abstract
Efsaneler, anonim halk edebiyatının önemli anlatı türlerindendir. Bu tür, kaynağını din, tarih, mitoloji ve gerçek hayattan beslenen olağanüstü durumlardan almaktadır. Anlatıcı ve dinleyici tarafından gerçek olduğuna inanılan efsanelerin temelinde inanç vardır. Bu bakımdan efsaneler, taşıdıkları olağanüstü özelliklere rağmen, gerçek olduğuna inanılan bir türdür. Efsaneler, toplumun gelenekler ve göreneklerinin koruyucuları olmuştur. Bu anlatılar topluma yön verir, onlara iyi olmayı, nelerin yapılıp nelerin yapılmayacağını telkin ederler.
Çalışmamızda, Kutlu Özen’in Sivas Efsaneleri adlı kitabından hareketle Yıldızeli Efsanelerindeki mitolojik unsurlar ve halk inançları incelenmiştir. Efsane türünün genel tanıtımı yapılmış ve mitoloji ile ilişkisi üzerinde durulmuştur. Türk mitolojisine değinmeden halk inancının bir ürünü olan efsanelerin açıklanması oldukça zordur; bu nedenle efsane metinleri öncelikle Türk mitolojisi açısından değerlendirilmiştir. İncelenen efsaneler arasında Süt Oluk Efsanesi, Kurt Çamı Efsanesi, Yıldız Dağı Efsanesi, Yılanlı Kaya Efsanesi, Kurban Kayası Efsanesi, Kevgur Baba Efsanesi, Kara Dede Efsanesi, Cin Girmez Koruluğu Efsanesi ve Colü Baba Efsanesi bulunmaktadır. Efsanelerin geçiş dönemlerine halk bilimsel bir inceleme yapılmıştır. Sonuç bölümünde, efsanelerdeki mitolojik unsurların ve halk inançların yoğunluğu değerlendirilmektedir. Çalışmamızda kaynak tarama yöntemi kullanılmıştır.
Keywords
Abstract
Legends are important narrative genres of anonymous folk literature. This genre takes its source from religion, history, mythology and extraordinary situations that are fed by real life. Legends, which are believed to be true by the narrator and the listener, are based on faith. In this respect, legends are a genre that is believed to be true despite the extraordinary features they carry. Legends have been the guardians of society's traditions and customs. These narratives give direction to the society, they suggest them to be good, what to do and what not to do.
In our study, the mythological elements and folk beliefs in Yıldızeli Legends were examined based on Kutlu Özen's book titled Sivas Legends. The general introduction of the legend genre was made and its relationship with mythology was emphasized. It is very difficult to explain the legends, which are a product of folk belief without mentioning Turkish mythology; therefore, the legend texts were first evaluated in terms of Turkish mythology. Among the legends analyzed are the Milk Gutter Legend, Wolf Pine Legend, Star Mountain Legend, Snake Rock Legend, Sacrifice Rock Legend, Kevgur Baba Legend, Kara Dede Legend, Gin Girmez Koruluğu Legend and Colü Baba Legend. A folk scientific examination was made on the transition periods of the legends. In the conclusion section, the intensity of mythological elements and folk beliefs in the legends is evaluated. In ourstudy, source scanning method was used.
