Author :
Abstract
Eril söylem penceresinden erkeklik alanına bakmayı hedeflediğimiz bu çalışmada, dil unsurları yanında anlatıyı bir bütün olarak değerlendiren ve bu sayede metne hâkim olan ideolojiyi tespit etmeye çalışan söylem analizinden faydalanılmıştır. Destanlardaki eril söylem analizinde erkekliğin sadece eylemsel olarak kurulmadığı, erkeğin davranışlarının söylem üzerinden anlamlandırıldığı görülür. Destanlardaki ideal erkekler, hegemonik erkekliği temsil eder ve hiyerarşide üst sıralarda yer alırlar. Hiyerarşideki bu konumlarını sadece yaptıklarına değil, aynı zamanda söylemlerine de borçludurlar. Destan kahramanı, bir yandan ideal erkeğin tarifini eril söylem üzerinden yaparken diğer taraftan hem kadın hem de kendi cinsi üzerinde bir tahakküm oluşturur. Erkekliğin bazen ‘cesur olmak’ bazen ‘sözünde durmak’ olduğunu vurgulayan bu söylemler toplumun ideal erkekten beklentilerini gösterir. Bunun yanında kadını ötekileştirmek ve hegemonik erkeğin dışındaki erkek grupları üzerinde tahakküm yaratmak için de eril söylemden faydalanıldığı da çalışmada tespit edilmiştir. Bazı kadın kahramanların daha görünür olabilmek ve varlıklarını hissettirebilmek adına eril söyleme başvurdukları da dikkat çekmektedir.
Erkekliğe söylem penceresinden bakan bu çalışma, Anadolu sahası Türk destan edebiyatının temel eserleri olan Oğuz Kağan, Dede Korkut, Köroğlu, Battal ve Danişmend Gazi destanları temel alınarak yorumlanmıştır. Böylelikle, hegemonik erkek kahramanın, hiyerarşide üst sıralara çıkmak ve diğer gruplar üzerinde tahakküm oluşturmak için eril söyleme nasıl başvurduğu sorusuna aranan yanıt bu çalışmanın ana fikrini oluşturmaktadır.
Keywords
Abstract
In this study, which aims to explore the field of masculinity from the perspective of masculine discourse, discourse analysis is employed. This approach evaluates not only the linguistic elements but also the narrative as a whole, thereby seeking to identify the dominant ideology within the text. The analysis of masculine discourse in epics reveals that masculinity is constructed not solely through action; rather, the behaviors of men are also imbued with meaning through discourse. The ideal men depicted in these epics embody hegemonic masculinity and occupy a superior position within the social hierarchy. They owe this status not only to their actions but also to their use of masculine discourse. On the one hand, the epic hero defines the ideal man through masculine discourse; on the other, he establishes domination over both women and other men. These discourses, which sometimes define masculinity as “bravery” and at other times as “keeping one’s word,” illustrate society’s expectations of the ideal man. Furthermore, the study finds that masculine discourse is employed both to marginalize women and to assert dominance over male groups outside the hegemonic norm. It is also noteworthy that some female heroes adopt masculine discourse as a strategy to increase their visibility and assert their presence.
This study, which examines masculinity through the lens of discourse, is grounded in the analysis of the Oghuz Kagan, Dede Korkut, Köroğlu, Battal Gazi, and Danişmend Gazi epics, which form the core of Anatolian Turkish epic literature. Thus, the central question of how the hegemonic male protagonist uses masculine discourse to ascend to the top of the hierarchy and to establish domination over other groups constitutes the main focus of this study.
